Viêm tụy ở mèo là bệnh nguy hiểm, có thể gây tử vong nếu không điều trị đúng cách. Tìm hiểu 4 mục tiêu quan trọng khi điều trị viêm tụy ở mèo để giúp bé phục hồi nhanh chóng.

Viêm tụy ở mèo là gì? Có nguy hiểm không?

Viêm tụy ở mèo là tình trạng tuyến tụy bị viêm, gây ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa và nội tiết. Đây là một bệnh lý có thể xảy ra bất ngờ và tiến triển nhanh, đặc biệt nguy hiểm nếu không phát hiện và điều trị kịp thời.

Tuyến tụy đóng vai trò sản xuất enzyme tiêu hóa và hormone như insulin. Khi tuyến tụy bị tổn thương, cơ thể mèo dễ rơi vào tình trạng nôn mửa, mất nước, bỏ ăn, rối loạn chuyển hóa và thậm chí suy đa cơ quan.

Viêm tụy ở mèo có gây tử vong không?

Câu trả lời là: CÓ. Viêm tụy có thể gây tử vong nếu mèo bị:

• Viêm tụy cấp tính nặng

• Không được truyền dịch và chăm sóc kịp thời

• Có bệnh nền như tiểu đường, bệnh gan, suy thận

• Gặp biến chứng như sốc nhiễm trùng, suy đa cơ quan

Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng hướng, nhiều mèo vẫn có khả năng hồi phục hoàn toàn. Điều quan trọng là chủ nuôi phải nhận biết sớm dấu hiệu bệnh và đưa mèo đến bác sĩ thú y ngay.

Dấu hiệu viêm tụy ở mèo mà bạn nên biết

Nếu thấy mèo có những biểu hiện dưới đây, hãy cảnh giác:

• Nôn nhiều, bỏ ăn, mệt mỏi

• Nằm rúc một chỗ, không phản ứng

• Bụng cứng, kêu khi chạm vào

• Tiêu chảy, sụt cân nhanh

• Có tư thế gù lưng, đau rõ vùng bụng

Đây là dấu hiệu viêm tụy ở mèo điển hình và cần được kiểm tra y tế ngay lập tức.

4 mục tiêu chính khi điều trị viêm tụy ở mèo

Giảm đau và chống viêm

Viêm tụy gây ra tình trạng đau cấp tính ở mèo, đặc biệt là vùng bụng. Nhiều bé có biểu hiện nằm rúc một chỗ, gù lưng, kêu rên nhẹ khi bế lên hoặc chạm vào bụng, mất hẳn cảm giác thèm ăn. Đau kéo dài sẽ khiến mèo stress, kiệt sức và không hợp tác điều trị, vì vậy kiểm soát cơn đau là ưu tiên số 1 trong phác đồ điều trị.

Vì sao cần giảm đau sớm?

• Tăng khả năng ăn uống trở lại: mèo càng ăn được sớm, tiên lượng hồi phục càng tốt.

• Giảm stress: đau khiến mèo hoảng loạn, trốn tránh, làm khó việc chăm sóc và truyền thuốc.

• Ổn định hệ thần kinh – miễn dịch: đau mạn tính có thể làm suy giảm sức đề kháng, tăng nguy cơ nhiễm trùng thứ phát.

• Giảm nguy cơ sốc hoặc suy kiệt: nhất là trong viêm tụy cấp, mèo có thể mất sức rất nhanh chỉ trong vài giờ.

Thuốc giảm đau – kháng viêm được sử dụng thường gặp

Việc sử dụng thuốc giảm đau cho mèo phải rất thận trọng, vì nhiều loại thuốc giảm đau của người có thể gây độc với mèo. Tùy vào mức độ bệnh, bác sĩ thú y có thể chỉ định:

• Buprenorphine: thuốc giảm đau nhóm opioid, hiệu quả cao, ít gây ức chế hô hấp ở mèo.

• Tramadol (ít dùng hơn do mèo khó chuyển hóa, nhưng vẫn có thể dùng liều thấp nếu phù hợp).

• NSAIDs chọn lọc (Meloxicam): được phép dùng cho mèo trong thời gian ngắn, khi mèo không bị mất nước nặng hoặc suy thận.

• Steroid: ít dùng, nhưng có thể xem xét trong một số trường hợp viêm nặng kết hợp bệnh tự miễn hoặc viêm ruột nặng đi kèm.

Lưu ý: Không tự ý dùng thuốc giảm đau của người cho mèo, kể cả paracetamol hay ibuprofen – đây là những thuốc có thể gây ngộ độc, suy gan và tử vong ở mèo.

Các biện pháp hỗ trợ giảm đau không dùng thuốc

Ngoài thuốc, bác sĩ có thể phối hợp các phương pháp hỗ trợ giúp mèo giảm đau:

• Giữ mèo nằm ở nơi yên tĩnh, ít ánh sáng

• Tăng nhiệt độ nhẹ cho ổ nằm (nếu mèo không sốt)

• Tránh sờ nắn vào vùng bụng thường xuyên

• Massage vùng vai hoặc lưng nhẹ nhàng để giảm co cơ

Giảm đau – chống viêm không chỉ là để “mèo đỡ khó chịu”, mà là một phần quan trọng trong điều trị toàn diện viêm tụy. Mèo càng ít đau, càng có khả năng ăn uống, duy trì thể lực và đáp ứng điều trị tốt hơn.

Truyền dịch – Cân bằng nước và điện giải: Nền tảng sống còn khi điều trị viêm tụy ở mèo

Một trong những nguy cơ lớn nhất khi mèo bị viêm tụy là mất nước và rối loạn điện giải nghiêm trọng, do tình trạng nôn mửa liên tục, tiêu chảy, bỏ ăn. Cơ thể mèo nhỏ, lượng dịch dự trữ không nhiều, nên chỉ sau 1–2 ngày mất nước, mèo đã có thể rơi vào tình trạng sốc, suy thận, tụt huyết áp – rất nguy hiểm.

Tại sao truyền dịch là ưu tiên hàng đầu?

• Bù nước nhanh chóng cho cơ thể

• Ổn định huyết áp, hỗ trợ tuần hoàn máu đến các cơ quan

• Cân bằng điện giải như natri, kali, clorid, giúp duy trì hoạt động của tim – thận – thần kinh

• Đào thải độc tố và enzyme tụy dư thừa ra khỏi máu

• Giảm nguy cơ biến chứng, đặc biệt là suy thận cấp, sốc nhiễm trùng hoặc toan chuyển hóa

Hình thức truyền dịch thường dùng

Truyền dịch tĩnh mạch (IV):
Áp dụng cho mèo viêm tụy trung bình đến nặng, mất nước rõ, bỏ ăn hoàn toàn hoặc có dấu hiệu sốc.

• Ưu điểm: tác dụng nhanh, kiểm soát chính xác lượng dịch

• Bác sĩ có thể kết hợp truyền glucose, thuốc chống nôn, kháng sinh hoặc thuốc bổ gan qua đường truyền

Truyền dịch dưới da (SC):
Dành cho mèo viêm tụy nhẹ hoặc giai đoạn hồi phục, ăn uống chưa đều nhưng không có dấu hiệu sốc hoặc suy thận.

• Ưu điểm: dễ thực hiện, ít gây stress

• Có thể dùng tại phòng khám hoặc hướng dẫn chủ nuôi thực hiện tại nhà (trong một số trường hợp đặc biệt)

Loại dịch truyền được lựa chọn thế nào?

Việc lựa chọn loại dịch truyền phụ thuộc vào:

• Mức độ mất nước (theo lâm sàng và xét nghiệm máu)

• Tình trạng điện giải: thiếu/hư thừa natri, kali, glucose?

• Tình trạng gan, thận đi kèm

Một số loại dịch thường dùng:

• Lactated Ringer’s (LRS): bù nước – điện giải phổ biến, phù hợp với đa số ca viêm tụy

• NaCl 0.9% (nước muối sinh lý): dùng bổ sung thêm hoặc pha loãng thuốc

• Dextrose 5% / 2.5%: khi mèo bị hạ đường huyết do bỏ ăn lâu ngày

• Bổ sung kali (KCl) nếu xét nghiệm cho thấy hạ kali máu (thường gặp trong nôn nhiều)

Chỉ bác sĩ thú y mới được điều chỉnh loại dịch và liều lượng phù hợp. Tuyệt đối không tự ý mua dịch về truyền cho mèo tại nhà.

Theo dõi khi truyền dịch

Khi truyền dịch, bác sĩ sẽ theo dõi:

• Tốc độ truyền (ml/giờ) – tùy trọng lượng và tình trạng mèo

• Nhiệt độ cơ thể, mạch, huyết áp, nước tiểu

• Phản ứng quá mẫn (nếu có)

• Hiệu quả: mèo tỉnh táo hơn, giảm nôn, bắt đầu ăn uống lại

Truyền dịch không chỉ đơn giản là “cho mèo uống nước bằng đường tĩnh mạch”. Đây là biện pháp sống còn giúp mèo chống lại rối loạn chuyển hóa nghiêm trọng do viêm tụy. Truyền dịch đúng cách là nền tảng để tất cả các thuốc khác phát huy tác dụng và đưa cơ thể mèo trở về trạng thái ổn định.

Kiểm soát nôn mửa và hỗ trợ tiêu hóa – Giúp mèo ăn lại là chìa khóa hồi phục

Một trong những triệu chứng phổ biến và nghiêm trọng nhất ở mèo bị viêm tụy là nôn mửa liên tục, kèm theo bỏ ăn hoàn toàn. Khi không ăn uống trong 1–2 ngày, mèo rất dễ suy kiệt, hạ đường huyết, rối loạn gan, làm cho tình trạng bệnh càng nặng thêm.

Do đó, kiểm soát nôn và hỗ trợ hệ tiêu hóa là mục tiêu rất quan trọng để mèo có thể ăn lại càng sớm càng tốt – điều kiện tiên quyết giúp bé phục hồi thể trạng và rút ngắn thời gian điều trị.

Tại sao mèo bị viêm tụy lại nôn nhiều và bỏ ăn?

• Do enzyme tụy bị rò rỉ gây viêm lan rộng, kích thích dạ dày – ruột

• Tình trạng đau bụng, mất nước và rối loạn chuyển hóa khiến cơ thể mèo “tắt chế độ thèm ăn”

• Khi tụy bị tổn thương, khả năng tiêu hóa chất béo và protein cũng suy giảm → khiến thức ăn bị tích tụ → nôn ngược

Thuốc chống nôn và hỗ trợ tiêu hóa thường dùng

Dựa vào mức độ nôn và khả năng đáp ứng, bác sĩ thú y có thể chỉ định một hoặc nhiều loại sau:

• Maropitant (Cerenia): ức chế trung tâm nôn ở não – tác dụng nhanh, hiệu quả rõ rệt

• Ondansetron / Dolasetron: dùng khi mèo có nôn dai dẳng hoặc đi kèm viêm ruột

• Famotidine / Omeprazole: thuốc giảm tiết acid dạ dày – bảo vệ niêm mạc đường tiêu hóa

• Mirtazapine: thuốc kích thích thèm ăn, thường dùng khi mèo bắt đầu bớt nôn nhưng vẫn bỏ ăn

Lưu ý: Việc dùng thuốc phải có chỉ định của bác sĩ thú y. Không nên tự ý dùng thuốc chống nôn hoặc kích ăn của người cho mèo – có thể gây hại.

Khi nào nên hỗ trợ enzyme tiêu hóa?

Trong một số trường hợp viêm tụy mạn tính, tụy mất khả năng sản xuất enzyme → mèo không tiêu hóa được chất béo, phân nhão, sụt cân.

Bác sĩ có thể bổ sung enzyme tụy (lipase, amylase, protease) thông qua:

• Bột enzyme trộn vào thức ăn

• Chế độ ăn đặc biệt dễ tiêu hóa – ít béo

Chế độ ăn cho mèo bị viêm tụy

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong quá trình phục hồi. Sau khi kiểm soát nôn, mèo nên được ăn trở lại càng sớm càng tốt. Bác sĩ thú y có thể khuyến nghị:

• Thức ăn dễ tiêu hóa, ít béo, giàu protein chất lượng cao

• Thức ăn ướt, mềm, chia thành nhiều bữa nhỏ

• Nếu mèo không ăn → có thể cần cho ăn qua ống (syringe hoặc feeding tube) tạm thời

Theo dõi trong giai đoạn phục hồi tiêu hóa

• Mèo có nôn lại sau ăn không?

• Có ăn đủ khẩu phần không?

• Phân có bình thường hay nhão, tiêu chảy?

• Có dấu hiệu đau bụng sau khi ăn?

Việc theo dõi liên tục giúp bác sĩ điều chỉnh thuốc và chế độ ăn phù hợp.

Kiểm soát nôn và hỗ trợ tiêu hóa là bước quan trọng thứ ba trong điều trị viêm tụy ở mèo. Khi mèo ngừng nôn và ăn trở lại, đó là tín hiệu tích cực cho thấy cơ thể đang hồi phục.

Chủ nuôi cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ thú y, không ép ăn sớm nếu mèo chưa sẵn sàng, nhưng cũng không để mèo bỏ ăn quá lâu (quá 48h), vì hậu quả có thể rất nghiêm trọng (như gan nhiễm mỡ).

Điều trị nguyên nhân nền và ngăn biến chứng – Giải quyết tận gốc, phòng ngừa tái phát

Điều trị viêm tụy ở mèo không thể dừng lại ở việc kiểm soát triệu chứng như nôn, đau hay mất nước. Nếu không xử lý nguyên nhân nền gây ra viêm tụy, bệnh rất dễ tái phát nhiều lần hoặc chuyển thành viêm tụy mạn tính, ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng sống của mèo về lâu dài.

Viêm tụy ở mèo thường không xảy ra đơn độc

Ở mèo, viêm tụy hiếm khi là bệnh lý riêng lẻ. Nhiều trường hợp là kết quả của rối loạn đa cơ quan, hoặc đi kèm các bệnh lý khác. Bác sĩ thú y thường sẽ đánh giá kỹ để tìm và xử lý các yếu tố liên quan như:

Viêm gan – Viêm ruột (Triaditis)

Đây là bộ ba bệnh lý thường xảy ra đồng thời ở mèo: viêm tụy, viêm gan, viêm ruột mạn. Các cơ quan này có hệ thống ống dẫn chung → viêm một nơi dễ lan sang nơi khác.
Cần điều trị đồng thời cả ba, thay vì chỉ chăm chăm chữa tụy.

Bệnh nội tiết – Chuyển hóa

• Tiểu đường: gây rối loạn glucose máu → tăng nguy cơ viêm tụy

• Rối loạn lipid máu: tăng triglyceride kéo dài có thể gây tụy viêm
  → Cần kiểm tra đường huyết, men gan, xét nghiệm máu khi mèo có yếu tố nguy cơ.

Nhiễm trùng, ký sinh trùng, độc tố

• Một số ký sinh trùng như Toxoplasma có thể gây viêm tụy

• Nhiễm trùng do vi khuẩn đường ruột lây ngược lên tụy

• Thức ăn ôi thiu, béo quá mức, hoặc dùng thuốc độc với tụy (như corticosteroid liều cao, kháng sinh không phù hợp) cũng có thể là nguyên nhân

Viêm tụy sau phẫu thuật, chấn thương

Một số mèo có thể phát triển viêm tụy sau các ca phẫu thuật lớn (ví dụ: triệt sản, mổ bụng), hoặc sau chấn thương vùng bụng → cần theo dõi kỹ sau hậu phẫu.

Ngăn ngừa và kiểm soát biến chứng sau viêm tụy

Nếu không theo dõi sát, mèo có thể gặp các biến chứng nặng như:

• Suy thận cấp do mất nước kéo dài

• Viêm phúc mạc do tụy rò enzyme tiêu hóa ra ổ bụng

• Gan nhiễm mỡ (hepatic lipidosis) nếu mèo không ăn trong vài ngày

• Suy đa cơ quan – trường hợp nguy hiểm, tiên lượng dè dặt

Do đó, sau khi mèo ổn định triệu chứng, bác sĩ thú y cần chỉ định xét nghiệm máu – siêu âm – đánh giá chức năng gan thận, nhằm ngăn biến chứng tiềm ẩn trước khi chúng bộc phát.

Theo dõi và chăm sóc hậu điều trị tại nhà

Để hạn chế tái phát và biến chứng về sau, chủ nuôi nên:

• Cho mèo ăn đúng chế độ bác sĩ khuyên (ít béo, dễ tiêu)

• Theo dõi cân nặng, thói quen ăn uống và đi vệ sinh

• Đưa tái khám đúng lịch, ngay cả khi mèo có vẻ “đã khỏe”

• Hạn chế stress, môi trường ồn ào (stress cũng có thể kích hoạt bệnh tái phát)

Muốn điều trị viêm tụy ở mèo thành công không chỉ dừng ở việc xử lý triệu chứng, mà phải tìm đúng nguyên nhân nền và theo dõi kỹ các biến chứng tiềm ẩn. Điều này không chỉ giúp mèo hồi phục hoàn toàn mà còn giảm nguy cơ tái phát, tăng tuổi thọ và chất lượng sống lâu dài.

Kokopet – Thương Hiệu Chăm Sóc Chó Mèo Uy Tín Và Chất Lượng

Kokopet là thương hiệu chuyên cung cấp các sản phẩm chất lượng cao giúp bạn chăm sóc thú cưng dễ dàng và hiệu quả hơn. Với các dòng sản phẩm thức ăn, phụ kiện, và đồ dùng thân thiện với sức khỏe thú cưng, Kokopet luôn đồng hành cùng bạn trong việc bảo vệ thú cưng khỏi dị ứng và các vấn đề sức khỏe khác.

Hãy ghé thăm Kokopet để chọn lựa những sản phẩm phù hợp nhất.

Kokopet hoạt động 365 ngày/năm và 24 giờ mỗi ngày

Hệ thống cửa hàng Kokopet:

• 382 Ngọc Lâm, Long Biên, Hà Nội – Hotline: 0962571894
• 1052 Đường Láng, Đống Đa, Hà Nội – Hotline: 0813666988
• 391 Bạch Mai, Hai Bà Trưng, Hà Nội  – Hotline: 0812989886
• 498 Đường Láng, Đống Đa, Hà Nội – Hotline: 085812398